Vrijheidsdressuur als training met je paard waar je fanatiek wedstrijden mee rijdt? Is dat zinvol? Ik denk van wel. In mijn ogen is Vrijheidsdressuur, mits op de juiste manier uitgevoerd, een goede én aanvulling op de training van elk paard. Zeker ook voor je sportpaard!
Vrijheidsdressuur als training voor balans, lenigheid en kracht
Vrijheidsdressuur kan veel meer zijn dan alleen maar “trucjes” uitvoeren. Een aantal oefeningen zijn heel goed voor de kracht, lenigheid en balans voor het paard. In dit artikel bespreek ik voorbeelden van die oefeningen en waar ze goed voor kunnen zijn.
De Buiging
De buiging of het compliment bijvoorbeeld. 
Het rustig naar beneden zakken vraagt zogenaamde excentrische contractie van de rechte buikspieren. De spieren aan de achterzijde van de schouder worden gerekt, en zelfs de hamstrings komen zo op rek. Een fijne oefening om de lenigheid van je paard te trainen. Op de foto zie je een paard in buiging. bij het compliment knielt het paard op één been. Dat vraagt dus naast lenigheid, ook coördinatie en balans. Het is belangrijk dat de achterbenen recht onder het lichaam staan en dat ze naast elkaar staan. Zo train je jouw paard symmetrisch. Let op dat je de buiging rustig opbouwt en hem niet te snel te diep vraagt. Neem daar enkele weken de tijd voor. Vraag de buiging altijd vanuit een spagaat (de plas-stand). Zo heeft je paard meer ruimte om te buigen.
De Berggeit
Bij de Berggeit staan de voorbenen en achterbenen heel erg dicht bij elkaar. De bovenlijn wordt iets bol, het bekken kantelt wat onder. Het is eigenlijk een verzameling in stilstand. Het paard moet zijn gewicht over een veel kleiner oppervlak verdelen, omdat de voor en achtervoeten veel dichter bij elkaar staan. Het is dus wederom een goede oefening voor de balans van het paard. Belangrijk is wel dat het hoofd van het paard laag blijft, anders drukt hij de rug juist weg.
De Jambette
Een ander voorbeeld van een oefening die zinvol kan zijn als training is de jambette. 
De bedoeling is dat je paard hierbij zijn schoft lift, en het bekken gekanteld heeft, zoals je dat ook onder de man zou willen. Op de foto zou het Bazook nog wat vierkanter mogen staan achter. Het paard heeft de schouderspieren aan de voorkant van de schouder nodig om zijn been op te tillen. Omdat hij zijn been daar ook even moet houden, maak je gebruik van isometrische (dus statische) spiercontractie. Aan de achterkant van de schouder komen de spieren juist op rek. Het is een goede oefening om de schouder van je paard soepeler te maken. Je traint dus de schoudervrijheid. Daarnaast is het een goede balans oefening, omdat het paard op drie benen moet blijven staan. Ga je naar de Spaanse Pas, waarbij het paard op die manier loopt, komt er nog heel wat coördinatie bij kijken!
Spaanse Pas
Op dit filmpje laat Bazooka een Spaanse Pas zien. Hij is eigenlijk met pensioen, maar doet dit zo af en toe nog graag. Voor het mooie zou hij zijn bekken meer mogen kantelen, en zijn schoft meer mogen liften. Op de volte raakt hij ook af en toe zijn balans kwijt. Dat zie je doordat het ene been veel hoger komt dan het andere been. Het vraagt naast kracht en balans ook veel coördinatie. Ook deze oefening moet letterlijk stap voor stap worden opgebouwd.
Steigeren
Steigeren is een ultieme balans en kracht oefening. Zeker geen “kattenpis”. Niet in mentale zin, maar ook zeker niet in fysieke zin. Te vaak zie je steigers waarbij het paard zich vanuit de rug “opgooit”. Het drukt hierbij de rug weg, waardoor er ontzettend veel druk komt op de lendenen en het bekken. Bij een correct uitgevoerde steiger, train je wel goede spieren. De hamstrings worden aangespannen, maar ook de quadriceps en tensor fascia latae. Deze laatste spieren zijn dezelfde spieren die het paard helpen zichzelf te dragen. De bovenlijn wordt rond gemaakt en verder is het hele lijf eigenlijk aan het werk met kleine stabilisaties om in balans te blijven. Let op, net als bijvoorbeeld piaffe of passage, is dit een behoorlijk zware oefening. En net als bij piaffe of passage, zit hier een flinke training aan vooraf! De steiger op de foto is redelijk netjes voor het moment van training. Bazook zou nog iets meer op de achterhand mogen en zijn bekken mogen kantelen. Hij is wel nagenoeg in balans (mogelijk iets meer gewicht op rechts achter) en het gebrek aan kracht wordt niet gecompenseerd door een slechte techniek. Het paard komt gewoon wat minder hoog.
Train het bewustzijn van je paard en jezelf
Naast kracht, balans en lenigheid, kun je met vrijheidsdressuur als training voor je sportpaard ook werken aan het lichaamsbewustzijn. Zowel aan dat van je paard, als dat van jezelf. Door een heel simpele oefening als voetjes optillen, breng je bewustzijn van het paard over naar al zijn benen, dus ook de achterbenen. Lang niet alle paarden zijn zich goed bewust van de achterbenen.
Verder zul je merken dat je voor sommige oefeningen heel veel energie nodig hebt, zoals bijvoorbeeld de Spaanse Pas, maar dat andere oefeningen meer rust vragen. Hoe duidelijker jij bent in je lichaamstaal, hoe beter de samenwerking met je paard zal gaan. Dat betekent dat je je bewust moet zijn van waar je staat, of je jouw paard ergens blokkeert met je lijf, en je moet leren zo min mogelijk onnodige gebaren te maken. Dit lichaamsbewustzijn helpt je uiteindelijk ook weer in het zadel. Ook daar zal het meer en meer een gewoonte worden om je te realiseren dat je delen van je lijf onnodig gebruikt. Andersom, hoe meer je leert werken met jouw energie niveau tijdens de Vrijheidsdressuur training, hoe meer je dat ook op je paard kunt gebruiken!
Bouw je Vrijheidsdressuur training goed op!
Net als je je normale training opbouwt, moet je dat ook met Vrijheidsdressuur doen. Je begint met dressuur of springen immers ook niet direct in het Z. Wil je Vrijheidsdressuur als training voor je paard gebruiken, geldt precies hetzelfde! Het is uitstekend te combineren met wat grondwerk richting het Academische werk. Het is verstandig om echt bij de basis te beginnen. Dat zijn oefeningen als het voerweigeren, voetjes geven en targetten of toucheren. Fysiek niet zo uitdagend, maar mentaal al best belastend. Zeker met een paard waarbij Vrijheidsdressuur als training nog niet wordt ingezet!
Lessen en workshops Vrijheidsdressuur
Er zijn verschillende manieren om te beginnen met Vrijheidsdressuur. Je kunt natuurlijk zelf wat proberen. Als je erg handig bent en beschikt over een goede timing en veel lichaamsbesef, kan dat ook best. Het is dan wel een aanrader om een boek te lezen, zodat je wat meer handvatten hebt. Het Handboek Vrijheidsdressuur van Eva Roemaat en Jesse Drent vind ik een enorme aanrader! Hier vind je nog meer boeken over Vrijheidsdressuur.
Wat lessen of workshops volgen is ook een uitstekende manier om een start te maken met Vrijheidsdressuur als training voor je paard! Een workshop is ook nog eens leuk met je stalgenoten!